BEDEN EĞİTİMİNDE İŞBİRLİĞİ İLE ÖĞRENME
Öğrenciler beden eğitimine farklı neden ve beklentilerle gelirler. Hareket etmek ve eğlenmek, yeni beceriler edinmek, kendilerini ifade etmek, bir grubun üyesi olmak, kendini yeterli hissetmek ve başarılı olmak isterler. Beden eğitimi öğretmenleri ise, geçmiş deneyimlerini, profesyonel hazırlıklarını, ilgilerini temel alarak bir misyon ve öğrenciler için bir bakış açısıyla bakarlar. Bazı öğretmenler beceri kazanma konusunda asgari fırsatlar sunarken geniş yarışma ve çalışma grupları yaratan çalışmalar sunarlar. Böyle öğretmenler beden eğitimi etkinliklerinin amacının beceri kazandırmak değil, büyük ölçüde eğlenmek olduğuna inanırlar; ya da beden eğitimi öğretmenliğinden çok antrenörlükle ilgilenebilirler.
Bazı beden eğitimciler, öğrencilerin psikomotor, bilişsel ve duyuşsal hedeflere ulaşabilmeleri için birçok değişik çalışma imkânı sunmaktadırlar. Onların hedefi, bütün öğrenciler için kaliteli beden eğitimi verebilmektir. Kaliteli beden eğitimi programı uygulayan bazı öğretmenler, genel olarak çoklu öğretim, hedef yönelimli program ve uygun değerlendirme yöntemlerini kullanmaktadırlar.
İşbirliği ile Öğrenme İçin Gerekenler
İşbirliği ile öğrenmeyi kullanan öğretmenler, öğrencileri küçük gruplara ayırarak onların katılımlarına temel alan etkinlikler uygularlar. Bu öğrenim şeklini azami verime ulaştırabilmek için dört oluşum gereklidir:
1. Ekipleri oluşturma
2. Olumlu dayanışma
3. Bireysel sorumluluk
4. İşbirliği becerisi…
Ekip( leri ) Oluşturma
İşbirliği ile öğrenmenin verimini artırmak için, ekipleri düzenleme görevi dikkatle yerine getirilmelidir. Ekipler cinsiyet, ırk, ekonomik statü ve yetenek gözetmeden karışık olmalıdır. Gruplar karışık olduğunda düşünce gelişimi, iletişim olgusu, yardımlaşma kavramı ve perspektif genişliği daha da artar. İşbirliği ile öğrenmeyi kullanmaya, eğer mümkünse çiftlerle başlayın. Çiftler azami katılıma, yoğun iletişime ve gerekli becerilerin gelişimine daha fazla fırsat sunarlar. İkili gruplar gerektiğinde rahatlıkla dörtlü veya altılı olarak genişletilebilir. Öğrenciler öğretmenlerin seçimleriyle ya da kendi aralarında rasgele gruplar oluşturabilirler. Öğretmenlerin seçtiği gruplar, genellikle daha etkili olur ve daha az organize olma zamanı gerektirirler.
Olumlu Dayanışma
Olumlu bağımlılık, işbirliği ile öğrenmenin kalbidir. Olumlu dayanışma, bir öğrencinin hedeflenen başarının, başka bir öğrencinin başarısına bağlı olduğu zamanlarda ortaya çıkar. İşbirliği ile öğrenmede hedef başarımı; bireyselden çok, ortaklaşa çaba gerektirir.
“Eş Kartları” etkinliğinde ise çiftler yüzleri yere dönük kartlardan birini seçerler, okurlar ve ortaklaşa çalışarak verilen görevi tamamlar ya da sorulan soruya cevap verirler. Öğrenciler olumlu olarak bağımlıdırlar, çünkü kartta yazılı direktifler, bir öğrencinin diğerinden yardım almadan başaramayacağı türdendir. Hedef başarımı için iki öğrencinin çabası gerekmektedir.
Olumlu dayanışma, görev ve ödül oluşumlarında yer alır. Görev oluşumu, öğrencilerin işbirliği ile öğrenmede nasıl birlikte çalışabileceklerini gösterir. Beden eğitimi görevleri, olumlu dayanışmayı ortaya çıkaracak çok değişik şekillerde oluşabilir.
Küçük ekipler birer ürün sunarlar. Örneğin, sınıf dörtlü gruplara bölünür. Her grup bir kavramı yansıtan bir dans hazırlar, sonra bütün gruplar danslarını birleştirirler.
Bireysel Sorumluluk
Sorumluluk öğrenme ve öğretme ortamlarında her zaman için önemlidir. İşbirliği ile öğrenmede ise bu bir temel unsurdur, çünkü burada öğrencinin başarısı, katılımın istenen sonucudur. Aşağıda, beden eğitiminde hem öğrenme, hem de diğerlerinin öğrenmesine yardım etme durumunda bireysel sorumluluk duygusunu oluşturmak üzere üç yöntem sunulmuştur:
1. Öğretmen öğrencilerin açılayacağı rasgele sorular sorar.
2. Öğrenciler direktifleri ve stratejileri paylaşırlar.
3. Öğretmen, gerek duyulduğuna inandığı etkinlikleri düzenler.
İşbirliği Becerileri
İşbirliği ile öğrenmede geliştirilen beceriler şunlardır:
- Başkalarını dinleme,
- Problem çözme,
- Başkalarını teşvik etme ve destekleme,
- Sıra ile denemek ( değişerek çalışma ),
- Başkalarının başarılarından duyulan mutluluğu ifade etme,
- “ Bireyleri değil, fikirleri eleştirme” yeteneğini göstermek ( geliştirme )
Belirli bir etkinlikte gereken işbirliği becerilerini doğru öğretmek çok önemlidir. Öğretirken açık kelimeler seçilmeli, örnek gösterilmeli ve öğrencilere örnek sorular sorularak doğru anladıklarından emin olunmalıdır.
İşbirliği ile öğrenmenin amacı “ kaliteli beden eğitimi”ni yönlendirmek ve diğerleriyle birlikte hareket etmek olduğundan, işbirliği becerilerini öğretmek kritik bir noktadır. İşbirliği ile öğrenmenin bu yönü yalnızca beden eğitimi konusunda önemli değildir; aynı zamanda okula uygun sosyal becerilere sahip olmadan gelen öğrencilerin başarısı için de hayati değer taşımaktadır. Başkalarıyla birlikte çalışmak önemli bir iş becerisi olduğundan, bu yaşam becerilerinin okullarda “gizli program” konumuna düşmemeleri önemlidir. İşbirliği ile öğrenme yöntemleri için gereken dört şart belli işbirliği ile öğrenme yöntemleri uygulandığında, eğitim sırasında öğrencilerin katılımları ve eğitimleri azami seviyeye çıkmaktadır.
İşbirliğine Dayalı İşbirliği Uygulaması
İşbirliği ile uygulamanın yapısı, küçük ekipler tarafından oluşturulan projelerin, sınıfın geri kalanıyla paylaşıldığı yapılardır. Bu yapı yaratıcı oyun ve danslar oluşturulurken çok faydalıdır.
Öğrenciler ve onların öğrenimine dayalı yeni bir bakış açısıyla beden eğitiminin geliştirilmesi, hayati önem taşımaktadır. İşbirliği ile öğrenme, beden eğitiminin bu şekilde geliştirilmesi için bir yoldur. Ekip oluşturmak, olumlu dayanışmayı oluşturmak, bireysel sorumluluğu geliştirmek ve işbirliği becerilerini güçlendirmek, işbirliği ile öğretim yönteminin temel prensipleridir
Öğrencilerin öğrenme ve hedeflere ulaşmayı başarmak için başkalarına ihtiyaç duymaları anlamına geldiğinden, olumlu bağımlılık ( dayanışma ) en önemli şarttır. İşbirliği yapısı ( ya da küçük ekip çalışmalarında öğrencilerin işbirliğine dayalı katılımını sağlama yolları ) işbirliğine dayalı dersle oluşturmak için kullanılabilir. Genel eğitimde kullanılmak üzere geliştirilmiş çok sayıda yapı, beden eğitiminde kullanılmak üzere düzenlenmiştir.
Öğretmenler, etkinlik merkezli yaklaşımlarından ziyade, programlarında işbirliği unsurunu kullanmayı tercih etmelidirler.
1. Ebeveynler takımın antrenörü ile işbirliği içinde ona destek vererek fiziksel ve psikolojik ortamın ve çevrenin güvenliğini sağlarlar.
2. Aynı zamanda çocukların fiziksel ve mental durumları hakkında antrenöre bilgi verirler ve olası riskleri bildirirler. Örneğin, çocukların sakatlıkları hakkında antrenöre rapor vererek bu oyuncuların oyuna katılımlarını ve durumlarının daha kötüye gitmesine engel olurlar. Yine alerjisi olan ve özel bir hastalığı olan oyuncuları da antrenöre bildirirler.
3. Ebeveynler çocuklarının güvenli bir şekilde spor yapacakları ekipmanları tedarik etmelidirler. Aynı zamanda bu ekipmanlar iyi bir şekilde tamir edilmeli ve çocuklar tarafından doğru şekilde kullanımları sağlanmalıdır.
4. Ebeveynler müsabakaları izlemeye gelen izleyicilerin doğru bir şekilde yerlerine ulaşmalarına yardımcı olmalı, Uyulacak ve Uyulmayacak kuralları içeren listeyi göz önünde bulundurmalıdırlar.
Son olarak ebeveynler spor programına katılan çocukların davranışlarından dolayı sorumluluk duymalarına yardımcı olmalıdırlar.
Bazı ebeveynler yardımcı olmayı isterler ama ne yapacaklarını bilemezler. Bazılarının da yüreklendirilmeye ihtiyacı vardır. Bu durumda program yöneticisi etkin bir şekilde bunları arayıp yardım istemeli ve programın oluşturulmasında onlara ihtiyacı olduğunu bildirmelidir.
